NİMETLERİN AFETLERİ

● Kıvrak zekâlı olmanın afeti büyüklenmedir. ● Şecaatin (cesaretin) afeti kar­şıya zulümdür. ● İyiliğin, semahatin afeti başa kakmaktır. ● Yüz güzelliği­nin afeti kibirlenmedir. ● İbadetin afeti usanmaktır. ● Konuşmanın afeti ya­landır. ● İlmin afeti unutmaktır. ● Soyluluğun afeti övünmektir. ● Cömertliğin afeti israftır. ● Dinin afeti arzuya tabi olmaktır. (Ramuz El-ehadis; 12) Afet hastalık ve kusur manasındadır. Veyahut öyle bir şey ki; dokunduğunu bozar veya bir eksiklik veya bir noksanlık ki, isabet ettiği şeyi bozar. Bunların hepsi birbirine yakın manalardır. -Şecaatin afeti haddi tecavüz olup, çatışma anında kalbin şiddeti ile haddi aşmasına ve insanın kendinin olmayan şeyi istemesine yol açar. Haddi aşmak, karşıya zulum ve fesat yolu ile üstün gelmektir. -Semahatin ve iyiliğin cömertliğin ve ikram etmenin afeti; kendine iyilik edi­lene yaptığı iyilikleri saymaktır. Semahat cömertlik veya çokça cömert olmaktır. Yapılan iyilikleri ve maruf olan şeyi bizim göstermemiz yerilmiştir. ALLAH’ın ni­metlerini sayması övülmüştür. Çünkü kuluna ALLAH’ın verdiği emanettir. ALLAH’ın verdiği ise hakikattir. -Güzelliğin afeti, kendini beğenme ve büyüklenmedir. Onun için çok parlak güzelin nikâhlanması hoş görülmedi. Çünkü onda gururlanma, karşıyı hakir görme, kendini beğenme ve konuşurken hüküm yurutme vardır. -İbadetin afeti ona ara vermektir. Yani gevşemek ve çok istekle yapıp, gay­ret ederken tembelleşmektir. İbadet ise boyun kesmenin ve itaatin en üst nok­tasıdır. Bir kimse ibadete alıştığında ve gereğini yerine getirdiğinde buna ara vermekten ve gevşemekten sakınsın. -Sözün afeti yalandır. Yalan ise bir şeyin olduğu halinin aksini bildirmektir. Kim ki sözüne yalan karıştırdı ise o haktan yüz dönmüş ve faydayı gidermiş­tir. Bu katı̂ haramdır. -Hilmin afeti, tutarsız davranmaktır. Hilim, sebat ile ağırbaşlılıkla olur. Bu­nun tersi hafiflik ve taşkınlıktır. Hilim insanda bir özellik olup, eziyete sabır ge­rektirir. Bu da akıldan çıkar. Tutarsız hareket, bedende bir hafifliktir veya ma­nevi bir hafiflik olup, aklın noksanından meydana çıkar. -Soyluluğun afeti övünmektir. Babanın şerefi ile büyüklük iddiası ve bazı özelliklerini saymak ve onunla övünmek soyluluğun belasıdır. Bazı hikmet eh­line soruldu: Doğru da olsa güzel olmayan şey nedir? Dedi ki, kişinin kendi nef­sini övmesidir. Keşşaf dedi ki: Soyluluk kendi eserine ve babalarının eserine değer verilmesidir. -Cömertliğin afeti israftır. İsraf, taat olmayan ve şerı̂ maksadı tecavüz eden yola bolca harcamaktır. Aslında cömertlik gereken kimseye gerekeni vermek­tir. Bu sadakadan daha geniş bir anlam ifade eder. İsraf, bir şeyin gerekenin­den fazla, gerekmediği halde sarf etmektir. -Dinin afeti arzuya uymak, günah işlemek, şeriate aykırı hareket etmek ve nefsin isteğine uygun hareket etmektir. (Levamiu'l-ukul)